1η Διαδρομή

Ο Ορθόδοξος ναός χτίστηκε το 1824 από πρόσφυγες των Ψαρών και της Χίου σε έναν ανηφορικό δρόμο κοντά στη σημερινή Πλατεία Μιαούλη. Βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από το δημαρχείο της πόλης και το Θέατρο Απόλλων. Είναι τρίκλιτη εκκλησία, ρυθμού βασιλικής με τρούλο και ο σχεδιασμός της παραπέμπει στην Παναγία της Τήνου. Διαθέτει δύο κωδωνοστάσια, όπου μεταξύ άλλων φιλοξενείται και η καμπάνα του Αγίου Νικολάου των Ψαρών. Ξεχωρίζει για τον ασπρόμαυρο ψηφιδωτό προαύλιο χώρο, τη διακοσμητική ζωγραφική και τα δείγματα αγιογραφίας του 19ου αιώνα, τις παλιές εικόνες και τα αντικείμενα ξυλογλυπτικής, καθώς και τα διάφορα κειμήλια που μετέφεραν οι πρόσφυγες.

Το Εκκλησιαστικό Μουσείο της Ερμούπολης δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία του Μακαριστού Μητροπολίτη Σύρου Δωρόθεου Α’ το 1984, ο οποίος κατάφερε να δημιουργήσει μια εξαιρετική συλλογή εκκλησιαστικών εκθεμάτων, στέλνοντας τον τότε αρχιμανδρίτη και νυν Μητροπολίτη Σύρου Δωρόθεο Β’ να συλλέξει διάφορες εικόνες, εκκλησιαστικά κειμήλια, σκεύη και άμφια από τις εκκλησίες και τους ναούς των υπολοίπων νησιών της Μητροπόλεως. Το μουσείο φιλοξενήθηκε σε κτίριο ιδιοκτησίας της Ιεράς Μητροπόλεως και εμπλουτίστηκε με τον καιρό με περισσότερα άμφια, εκκλησιαστικά κειμήλια και κοσμήματα. Το μουσείο στέγαζε, επίσης, ένα εργαστήριο δημιουργικής απασχόλησης και έκφρασης παιδιών, καθώς και εκμάθησης αγιογραφίας σε ισόγεια αίθουσα του Ναού του Αγίου Νικολάου. Αργότερα μεταφέρθηκαν σε άλλον ιδιόκτητο χώρο της Ιεράς Μητροπόλεως μαζί με το βιβλιοπωλείο Θεογνωσία, πλησίον του Ναού του Αγίου Νικολάου. Στα εκθέματα προστέθηκαν και αντικείμενα κυκλαδικής λαογραφίας και είναι πλέον στη διαθεσιμότητα του κοινού, ενώ η επίσκεψη είναι δωρεάν.

Ο κοιμητηριακός Ναός του Αγίου Γεωργίου χτίστηκε το 1833 και εγκαινιάστηκε από τον Μητροπολίτη Κυκλάδων Άθιμο το 1839. Στον προαύλιο χώρο βρίσκεται το επιβλητικό μαρμάρινο καμπαναριό, ενώ την κεντρική αψίδα του ναού κοσμεί η επιγραφή που αναφέρει την ημερομηνία ολοκλήρωσης του ναού, τον πολιούχο, αλλά και τους δωρητές. Στις μακρές πλευρές προστέθηκαν τα παρεκκλήσια της Αγ. Θέκλας και του Αγ. Ανδρέα. Στο μαρμάρινο τέμπλο της Αγ. Θέκλας υπάρχει επιγραφή με το όνομα του γλύπτη Ι. Φιλιππότη. Το Νεκροταφείο εγκαινιάστηκε το 1834 και περιλαμβάνει δύο κατηγορίες τάφων, τους απλούς και τους μνημειακούς. Τα ταφικά μνημεία χρονολογούνται από το 1860 περίπου και αποτελούν ένα θαυμαστό και σπάνιο σύνολο γλυπτικών και αρχιτεκτονικών έργων, που ακολουθούν τις αρχές του κλασικισμού, όπως τις διατύπωσαν στα ταφικά μνημεία της Ευρώπης από τα τέλη του 18ου αι. μεγάλοι γλύπτες και ιδίως ο Ιταλός Αntonio Canονα. Oι επικρατέστεροι τύποι είναι οι ναΐσκοι, οι σαρκοφάγοι και οι επιτύμβιες στήλες, κατά τα αρχαιοελληνικά και ρωμαϊκά πρότυπα, ενώ ο θάνατος παριστάνεται συνήθως με τις ευχάριστες μορφές των αγγέλων., Αρχικά κτίστηκε ως μονόκλιτη βασιλική με ανοιχτές στοές στις τρεις πλευρές που σήμερα έχουν κλειστεί, ενώ μετά τις διαδοχικές καταστροφές που υπέστη η εκκλησία ανακατασκευάστηκε στις αρχές του 20ου αιώνα ως τρίκλιτη βασιλική με την προσθήκη των παρεκκλησιών της Αγίας Θέκλας και του Αγίου Ανδρέα. Στον ναό ξεχωρίζουν, επίσης, οι εικόνες που έχουν φιλοτεχνήσει οι Δ. Κωσταράκης, Φρ. Δεσίπρης και Εμμ. Ψαλτίδης, ενώ δίπλα στον ναό βρίσκεται και το ορθόδοξο νεκροταφείο της Σύρου. Στην δυτική πλευρά του Ναού, όπου σήμερα είναι το οστεοφυλάκιο, επί σειρά ετών λειτούργησε η Ιερατική Σχολή Σύρου.