1η Διαδρομή
Η περιοχή της Σολέας και Μαραθάσας είναι πασίγνωστη για τις βυζαντινές της εκκλησίες, οι οποίες περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων στον Κατάλογο των 10 Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Η μοναδική αρχιτεκτονική τους και η μακρά ιστορικότητά τους τις καθιστά εξαιρετικά ιδιαίτερες, καθώς και το γεγονός ότι περιέχουν μερικές από τις σημαντικότερες βυζαντινές τοιχογραφίες στο νησί.
Συνολικά τα μνημεία που έχουν περιληφθεί στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO και βρίσκονται στην περιοχή του Τροόδους είναι οι ακόλουθες 10 Βυζαντινές εκκλησίες:
- Παναγία της Ασίνου στο Νικητάρι,
- Άγιος Νικόλαος της Στέγης στην Κακοπετριά,
- Παναγία του Άρακα στα Λαγουδερά,
- Μοναστήρι Αγίου Ιωάννη Λαμπαδιστή στον Καλοπαναγιώτη,
- Παναγία του Μουτουλλά,
- Τίμιος Σταυρός στο Πελένδρι,
- Αρχάγγελος Μιχαήλ στον Πεδουλά,
- Τίμιος Σταυρός του Αγιασμάτι στην Πλατανιστάσα και
- Παναγία της Ποδίθου στη Γαλάτα
- Μεταμόρφωση του Σωτήρος στο Παλαιχώρι
Εκ των οποίων οι 6 περιλαμβάνονται στην προτεινόμενη διαδρομή «Εκκλησίες UNESCO στη περιοχή Σολέας και Μαραθάσας».
Η συμπερίληψη τόσων πολλών κυπριακών χώρων και μνημείων στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς αποτελεί ιδιαίτερη τιμή και διάκριση για μια χώρα τόσο μικρή όσο η Κύπρος. Είναι αξιοσημείωτο ότι οι χώροι και τα μνημεία αυτά αντιπροσωπεύουν διάφορες φάσεις της ιστορίας του νησιού και μαρτυρούν το εύρος και την ποικιλομορφία της κυπριακής πολιτιστικής κληρονομιάς.
1η Ιερός Ναός Παναγίας Φορβιώτισσας ή Ασίνου, Νικητάρι
Distance: 53,3 χλμ. (από το κέντρο της Λευκωσίας)
Duration: 1 ώρα
Εικόνα 2: Ναός Παναγίας Φορβιώτισσας ή Ασίνου, Νικητάρι. Πηγή: Visit Cyprus
Ο ναός της Παναγίας Φορβιώτισσας (ή Ασίνου) στο Νικητάρι οικοδομήθηκε το 1099 και αποτελεί το μοναδικό διασωθέν κτίσμα της Μονής των Φορβίων.
Είναι κτισμένη στην ανατολική όχθη ενός μικρού χείμαρρου, τρία χιλιόμετρα νοτίως του χωριού Νικητάρι. Από το 1985 περιλαμβάνεται, μαζί με εννέα άλλες τοιχογραφημένες βυζαντινές εκκλησίες του Τροόδους, στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.
Το εσωτερικό του ναού της Παναγίας της Ασίνου είναι κατάγραφο. Οι τοιχογραφίες που σώζονται σήμερα ανήκουν σε διαφορετικές χρονολογικές περιόδους. Το παλαιότερο σύνολο χρονολογείται στα 1105/6 και εκφράζει τις νέες τάσεις της ζωγραφικής της περιόδου των Κομνηνών.
Οι τοιχογραφίες αυτές απηχούν την τέχνη της Κωνσταντινούπολης, από όπου θα πρέπει να προερχόταν και ο ζωγράφος που τις δημιούργησε, και αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα σύνολα βυζαντινής τέχνης της περιόδου.
Πληροφορίες Ναού:
Στοιχεία επικοινωνίας: Υπεύθυνος: Πρεσβ. Κυριακός Χριστοφή
Τηλέφωνο +357 99 830329
2η Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννου του Λαμπαδιστού, Καλοπαναγιώτης
Distance: 34,1 χλμ.
Duration: 40 λεπτά
Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννου του Λαμπαδιστού, Καλοπαναγιώτης. Πηγή: Visit Cyprus
Η βυζαντινή μονή του Αγίου Ιωάννη του Λαμπαδιστή βρίσκεται στο χωριό Καλοπαναγιώτης στην περιοχή του Τροόδους. Το καθολικό της Μονής, το οποίο είναι και το αρχαιότερο κτίσμα, αποτελείται από ένα σύμπλεγμα συνεχόμενων κτιρίων διαφόρων εποχών. Τα μοναστηριακά κτήρια χρονολογούνται στον 18ο αιώνα.
Από τη Μονή έχουν διασωθεί αρκετές φορητές εικόνες και το τέμπλο του καθολικού του 13ου / 14ου αιώνα. Αρκετές από τις εικόνες της μονής εκτίθενται στο Εικονοφυλάκιο της μονής, το οποίο στεγάζεται στο παλαιό σχολείο του χωριού Καλοπαναγιώτης που οικοδομήθηκε το 1921 και βρίσκεται δίπλα στη μονή.
Πληροφορίες Ναού:
Υπεύθυνος: Αρχιμανδρίτης Ιάκωβος Καλογήρου
Τηλ. +357 22 953460, +357 99 218298
3η Ιερός Ναός Παναγίας, Μουτουλλάς
Distance: 3 χλμ
Duration: 6 λεπτά
Ιερός Ναός Παναγίας, Μουτουλλάς. Πηγή: Τμήμα Αρχαιοτήτων
Το μικρό εκκλησάκι του 13ου αιώνα της Παναγίας του Μουτουλλά βρίσκεται στην ορεινή περιοχή του Μουτουλλά κι είναι ένα από τα πρώτα δείγματα του συγκεκριμένου τύπου. Συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ.
Η εκκλησία έχει μια ξύλινη αμφικλινή στέγη και οι τοιχογραφίες της χρονολογούνται στο 1280. Ο νάρθηκας προστέθηκε αργότερα στις αρχές του 16ου αιώνα και εκτείνεται προς τη δυτική και βόρεια πλευρά της εκκλησίας. Η ξύλινη στέγη καλύπτει και το νάρθηκα. Οι τοιχογραφίες είναι η μόνη σειρά του 13ου αιώνα (1280) που επιβιώνουν σε ολόκληρη την Κύπρο και μπορούν να χρονολογηθούν με ακρίβεια.
Η εκκλησία κτίστηκε και διακοσμήθηκε με τις δωρεές του Ιωάννη του Μουτουλλά και της συζύγου του Ειρήνης. Και οι δύο δωρητές απεικονίζονται να κρατούν ένα μοντέλο της εκκλησίας. Πιστεύεται ότι μπορεί να ήταν ένα ιδιωτικό παρεκκλήσι.
Πληροφορίες Ναού:
Τηλέφωνο: +357 22 952 677, +357 97 733 480 (κα Ελένη)
Ώρες Λειτουργίας:
Δευτέρα-Παρασκευή: 07:30 – 15:00. Κλειστή το Σάββατο και την Κυριακή,
Θερινό Ωράριο: Δευτέρα-Παρασκευή, 08:00-15:00 / Σάββατο-Κυριακή, 09:00-15:00.
Δέχονται επισκέψεις από ομάδες μετά από συνεννόηση.
Περίοδος Λειτουργίας: Όλο τον χρόνο. Κλειστή κατά τις Δημόσιες Αργίες.
Τιμή Εισόδου: Δωρεάν
Πρόσβαση Αναπήρων: Προσβάσιμος χώρος σε άτομα με τροχοκάθισμα.
4η Ιερός Ναός Αρχαγγέλου Μιχαήλ, Πεδουλάς
Distance: 4,6 χλμ
Duration: 8 λεπτά
Ιερός Ναός Αρχαγγέλου Μιχαήλ, Πεδουλάς. Πηγή: Visit Cyprus
Φτάνοντας στο Πεδουλά, θα συναντήσετε τον Ιερό Ναός Αρχαγγέλου Μιχαήλ. Πρόκειται για κτίσμα του 18ου αιώνα που αντικατέστησε μια παλαιότερη εκκλησία του 15ου αιώνα. Είναι ξυλοστεγή με επικλινή στέγη εκκλησία, η οποία ανακαινίστηκε και πήρε τη σημερινή της μορφή το 1916. Αξιοπρόσεκτα αποτελούν τα θυρώματα της που φέρουν γλυπτό διάκοσμο.
Στο εσωτερικό της εκκλησίας υπάρχει ένα υπέροχο τέμπλο με εξαίρετες φορητές εικόνες του 19ου αιώνα και στο προαύλιο, μπορείτε να καθίσετε και να χαλαρώστε στα ξύλινα παγκάκια, απολαμβάνοντας τη θέα του χωριού, ανάμεσα στους μοσχοβολιστούς βασιλικούς, οι οποίοι είναι φυτεμένοι γύρω γύρω από το εκκλησάκι.
Πληροφορίες Ναού
Τηλέφωνο: +357 99 112 352
Ώρες Λειτουργίας: Καθημερινά: 09:00-18:00
Περίοδος Λειτουργίας: Όλο τον χρόνο. Κλειστή κατά τις Δημόσιες Αργίες.
Τιμή Εισόδου: Δωρεάν
Πρόσβαση Αναπήρων: Προσβάσιμος χώρος σε άτομα με τροχοκάθισμα.
5η Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου της Στέγης, Κακοπετριά
Distance: 15 χλμ
Duration: 27 λεπτά
Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου της Στέγης, Κακοπετριά. Πηγή: Visit Cyprus
Συνεχίζοντας προς το χωριό Κακοπετριά, συναντάμε τον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου της Στέγης.
Ο θολωτός σταυροειδής εγγεγραμμένος ναός ανήκε κάποτε σ΄ ένα μοναστηριακό συγκρότημα και πήρε το όνομά του από την μονόκλινη ξύλινη στέγη του, που χτίστηκε για να τον προστατεύσει από τις καιρικές συνθήκες.
Είναι η μοναδική εκκλησία μοναστηριού του είδους της που διατηρείται στο νησί και καλύπτεται εξ ολοκλήρου με τοιχογραφίες του 11ου μέχρι και του 17ου αιώνα, οι οποίες είναι οι πιο σημαντικές που διατηρήθηκαν στο νησί από τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Ως εκ τούτου, θεωρείται μια από τις πιο ενδιαφέρουσες βυζαντινές εκκλησίες στην Κύπρο.
Η ίδια η εκκλησία χρονολογείται από τον 11ο αιώνα, ενώ το μοναστήρι χρονολογείται στα τέλη του 13ου ή στις αρχές του 14ου αιώνα και άκμασε από τη Μέση Βυζαντινή Περίοδο μέχρι και την Περίοδο της Φραγκοκρατίας. Η σημασία του μειώθηκε κατά τη διάρκεια του 18ου αιώνα και έπαψε να λειτουργεί ως μοναστήρι μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα.
Πληροφορίες Ναού
Τηλέφωνο: +357 22 922 583
Ώρες Λειτουργίας: Τρίτη-Σάββατο: 09:00-16:00, Κυριακή: 11:00-16:00. Κλειστή την Δευτέρα
Περίοδος Λειτουργίας: Όλο τον χρόνο. Κλειστή κατά τις Δημόσιες Αργίες.
Τιμή Εισόδου: Δωρεάν
6η Ιερός Ναός Παναγίας της Ποδίθου, Γαλάτα
Distance: 5,3 χλμ.
Duration: 10 λεπτά
Ιερός Ναός της Παναγίας Ποδίθου, Γαλάτα. Πηγή: Visit Cyprus
Η σημερινή εκδρομή ολοκληρώνεται με μια τελευταία στάση στη Γαλάτα.
Ο οικισμός της Γαλάτας, αν και συμπαγής και συγκεντρωτικός γύρω από την εκκλησιά της Παναγίας Ποδίθου, στο σύνολό του είναι κτισμένος κατά μήκος της κοιλάδας του Κλάριου ποταμού. Όλες οι οικίες αποτελούν κτίσματα του 1900. Οι κεραμιδένιες επικλινείς στέγες, τα ξύλινα μπαλκόνια, το τοπικό πέτρωμα με το οποίο είναι κτισμένοι οι τοίχοι των σπιτιών και οι ξύλινες πόρτες τους, είναι αψευδείς μάρτυρες μιας αριστουργηματικής λαϊκής αρχιτεκτονικής.
Η Γαλάτα είναι γνωστή και σαν το «χωριό των μπαλκονιών», εξ’ αιτίας των πολλών κατοικιών με μπαλκόνια. Τα μπαλκόνια της Γαλάτας, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες, αποτελούσαν το σημείο συνάντησης των οικογενειών. Εκεί απολάμβαναν τη δροσιά του παρακείμενου ποταμού και έβλεπαν την κίνηση του κεντρικού δρόμου.
Περπατώντας κατά μήκος του ποταμού Καργώτη ( ή Καρκώτης , ή Κλάριος ) συναντά κανείς την Παναγία της Ποδίθου.
Η Εκκλησία που ανήκε κάποτε σε μοναστήρι, χτίστηκε το 1502. Η μονή λειτουργούσε μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα, αλλά έπεσε σε παρακμή και εγκαταλείφθηκε οριστικά μετά το 1821. Το κτίριο είναι μονόκλιτο με μια απότομη, δίρριχτη ξύλινη στέγη. Μια μεταγενέστερη στοά περιβάλλει τις τρεις πλευρές του ναού και η οροφή στεγάζει τόσο την εκκλησία όσο και τη στοά. Οι τοιχογραφίες είναι Ιταλο-Βυζαντινής τεχνοτροπίας, η οποία εμφανίστηκε στο νησί στα τέλη του 15ου αιώνα.
Πληροφορίες Ναού
Τηλέφωνο: +357 99 671 776
Ώρες Λειτουργίας: Κατόπιν προηγούμενης συνεννόησης
Περίοδος Λειτουργίας: Όλο τον χρόνο. Κλειστή κατά τις Δημόσιες Αργίες.
Τιμή Εισόδου: Δωρεάν